Wymiana opon na zimowe jest w naszym kraju powszechna, co jest pozytywnym zjawiskiem. Co jednak, jeżeli nie zmienimy opon na czas? Czy w naszym kraju można dostać mandat za brak opon zimowych?
Mandat za brak opon zimowych w Polsce
Polska jest jednym z nielicznych krajów europejskich, w których występuje klimat umiarkowany – zimy z opadami śniegu i niskimi temperaturami, a mimo to zmiana opon w samochodach osobowych przed sezonem zimowym nie jest usankcjonowana prawnie. Innymi słowy, z punktu widzenia polskiego systemu prawnego, w Polsce nie musimy zmieniać opon na zimowe. Nie musimy, choć powinniśmy.
Eksploatacja pojazdu w niskich temperaturach na oponach letnich jest niebezpieczna z kilku powodów.
- Przede wszystkim, opony letnie wykonane są z mieszanki gumowej, której zadaniem jest zachowanie optymalnego poziomu twardości, nawet w wysokich temperaturach na rozgrzanym asfalcie. W niskich temperaturach (zdaniem ekspertów już poniżej 7 st. C), letnia opona staje się bardzo twarda, przez co jej bieżnik nie pracuje poprawnie.
- Drastycznie zmniejsza się przyczepność do nawierzchni oraz zdolność do odprowadzania nadmiaru wody spod czoła opony.
- Opona letnia nie jest także w stanie pracować na śniegu. Jej bieżnik nie posiada układu lamelek, odpowiedzialnych za wczepianie się w śnieg w celu zwiększania przyczepności do nawierzchni.
- Opona letnia w niskich temperaturach jest także narażona na przedwczesne zużycie, a także przebicie i odkształcenia, nawet podczas typowych zdarzeń drogowych takich jak np. najazd na krawężnik.
Mimo poważnych argumentów za sezonową wymianą opon, kontrolujący nas policjant czy inspektor nie może wręczyć nam mandatu za brak opon zimowych zamontowanych na kołach pojazdu. Polskie prawo pozostawia w tej kwestii wybór samym kierowcom, co jednak nie oznacza, że nie grożą im żadne dodatkowe konsekwencje w przypadku kolizji czy wypadku. W naszym kraju zdarzały się już sytuacje, w których właściciel pojazdu nie otrzymywał pełnej kwoty ubezpieczenia AC, ponieważ w trakcie kolizji (w okresie zimowym) na jego pojeździe zamontowane były opony letnie. Choć firmy ubezpieczeniowe nie informują wprost w ogólnych warunkach umowy o konieczności sezonowej wymiany opon, jej zaniechanie mogą traktować jako „szczególne zaniedbanie” mające bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo jazdy kierowcy. W podobny sposób traktowane może być np. eksploatowanie pojazdu z niesprawnymi hamulcami.
Mandat za opony w Polsce – kiedy możemy go dostać?
Choć w Polsce nie dostaniemy mandatu za brak opon zimowych, możemy otrzymać go, jeżeli nasze opony będą w złym stanie technicznym. Kontrolujący nas funkcjonariusz ma prawo wypisać mandat, jeżeli bieżnik naszych opon (lub dowolnej jednej opony) ma mniej niż 1,6 mm wysokości. Jest to skrajna wartość wskazana przez przepisy, eksperci zalecają jednak, by wymieniać opony już, kiedy wysokość bieżnika osiągnie 3-4 mm. Mandat możemy otrzymać także, jeśli kontrolujący stwierdzi widoczne, zagrażające bezpieczeństwu jazdy uszkodzenia opon.
Mandat za brak opon zimowych w Europie
Jak już wspomnieliśmy, Polska jest swego rodzaju ewenementem na tle państw europejskich pod względem przepisów, regulujących jazdę na oponach sezonowych. W większości krajów, w których panuje podobny klimat jak u nas, za brak opon zimowych można otrzymać mandat, często na tyle wysoki, by był to wydatek odczuwalny dla budżetu kierowcy.
O montażu opon zimowych musimy pamiętać wybierając się np. do Czech – od 1 listopada do 31 marca. Taki sam, choć nieco krótszy nakaz obowiązuje na Słowacji i Łotwie. Najdłużej w naszym regionie, bo aż do 1 kwietnia, należy poruszać się na zimówkach na Litwie.
W krajach nieco bardziej od nas oddalonych opony zimowe obowiązują nawet do 15 kwietnia – jest tak np. w Austrii, Chorwacji czy Bośni i Hercegowinie. Nieco inaczej sformułowany nakaz panuje w Niemczech. Tam otrzymamy mandat za jazdę na oponach letnich zimą tylko, kiedy warunki atmosferyczne będą trudne. Słono będzie nas kosztować zwłaszcza spowodowanie wypadku na oponach letnich na zaśnieżonej lub oblodzonej drodze.
O tym, że brak prawnego uregulowania kwestii używania opon zimowych w Polsce jest zadziwiający, najlepiej świadczy fakt, że przepisy tego typu występują w systemach prawnych krajów, w których panuje znacznie łagodniejszy klimat. Mandat za brak opon zimowych możemy otrzymać w państwach bałkańskich, a nawet we Włoszech czy słonecznej Hiszpanii (na niektórych drogach).
Wymiana opon na zimowe – nieobowiązkowa, ale potrzebna
Mimo, że system prawny w Polsce nie reguluje wymiany opon, polscy kierowcy znajdują się w europejskiej czołówce pod względem dbałości o tę kwestię. Według różnych szacunków, w Polsce opony na zimowe zmienia od 75 do nawet ponad 90% kierowców. W ostatnim czasie wzrasta w naszym kraju popularność opon całorocznych. Nie są one tak skuteczne w skrajnych warunkach pogodowych jak opony zimowe, jednak posiadają homologację do użytkowania w tym okresie. Są zdecydowanie lepszym rozwiązaniem na zimę niż opony letnie.